Tai putetba mapang

Yashi tashi Nagaland nung nübortem ajangzükdaktsütsü mechi government inyakyim nung tai bushir mali asü saka tanübo nübortem tia ajung, government inyakyim nung tasüa majem tai bushitsür aika adokogo. Aji oda, nübortem meima pei nübo aser pei rongsen endoka inyaktsür malinungji, yimten nung tashi akartemi kechi inyakdir ojang aser kechi agütsüdir ojang ta ser takoksa arema liogo. Ajisüaka, tanübo senso tajung aikati ‘Right to Information Act’ ozüng ajanga agüja aliba tashi amshia government inyakyim nung temetetnüba nüngdak balala metettsü asoshi asüngdang tenzükogo. Iba jagi government kübok department balala nung ketdangsertema kanga kümdanga inyaktsüsa kümogo aser nübortemi pei temeten tajungba meteta kümdagi. Akhidangbo, government meyong file nung zülua aliba reprangdangtsübaji tamakoktsü liasü, anungji government nung alirtemi pei sünütsüsa inyakyonga meputet aser tai aputsü tasak liasü. Ajisüaka, tanübo senso kati government file nung kechisa zülua ali, ibaji dena photo copy meshitsü koka lir. Iba ama tashi aser temeten amshia nübortem asoshi tasüa majem aser nüngsen ajak tizükteta Nagaland nung inyakertem rongnung ACAUT telok ya ka asütsü. Iba telok yagi linük tenzükertem telok balala lemsar aliba ya ka maküm tashi saru magütsütsüla ta nokdak tenzükba nungi tanü Nagaland nung gari totzü nung kerosene enoker ayokba aser Supply department nung jang, kerosene aser tanga nüngdaktem agütsübaji yutsür Naga nungertemi machiba chiyongtsü ‘wheat’ ama küm nung kg crore asem pezü dak tali arubaji kongi aor ? Shirnoki achir ? ta bushisüngdang tenzükogo. Ibaji India nunger Hindu aser Muslim nunger tsüngdang asenok Naga nunger Khristan-tem taaktsüka lir. Aji oda, taoba küm aika asenok Naga nunger Khristan-temi Nagaland nung district aser yimtsüng ajak amshia wheat sen crore aika jenjang agizüka chitsüogo. Item wheat chitsür tenüngtemjibo yimtaklirtem asütsü aser ashiko karbo alima nung kenyongi melidangba nisung tenüngtema alitsüa akok. Aji oda, nübortem tenüng nung iba ama chiyongtsü agizüka sen kümer iba jagi ketdangsertem aika takar kümogo. Aji oda, Nagaland nung tulurtem manger sangwa nung takar akümba ya kotak nungi moatsür masü saka iba ama tim masüba lenmanglen nungi rongsen ajangzükba ajanga akümer. Atangji, angati aser melamelaa ali rongsen aika angur asünungji temoatsü amai bilema pelashishia agir saka ibaji taküm nung atakatem akümtsü melarmelar asütsü. Iba ama rongsen jagi yangluba ki nung aika melishitsü aser iba ama rongsen agi anepaluba tanurtem aika tajung makümtsü. Aji oda, Food & Civil Supply department nung dang masü saka department ajak nung iba ama angati melamelaa rongsen aika ajangzüktettsüsa  lenman g alitsüa akok saka itemji miimshia agitsü memerangtsüla, kechiyong miimshia inyakbaji temenen lir. Tanü ama Naga nunger lanurtem tera nüchi küma arur government inyakyim nung tai putettsü merangba ya amang nung torch ligh yaloktsür amai lir. Tangbo asenoki ketdangsertemi koma inyaker aser kechikodaser parnok manger sangwa nung takar akümer metetter aser tejangja angur. Iba ama meshitak aser ochimashi mapa inyaka yimsü asüba angudang kanga jashitsüla. Naga nungertemi wheat machiyonga center nungi wheat yoker süra iba jagi sen melener yimsüsür aser ketdangsertem lema agitsü melen, iba senji school ajungtsü asoshi amshi asübo, iba senji mozü ki ajungtsü asoshi amshi asübo, iba sen jagi lenmang yanglu asübo mesüra iba senji scholarship kümer sensaker kaketshirtem yari asübo koda jungla ta bilemer. Atangji, center governmenti yamaji jang, kerosene mesüra wheat agi sen melener tanga sentongtem nung mamshidaktsütsü, ajisüaka sensakertem tenüng nung jenjang ajemer ayoktsü asoshi yokba jang tajung agi tamajung melentsü, kerosene agi petrol kumer ayoktsü aser wheat agi yimsüsür aser tulurtem manger sangwa nung takar kümer election nung sensakertem mesüshitsü ta süra, asen limabo kodanga mesüngjemtettsü. Ibai tai putetba mapang süra, shitak inyaktsü tenzükba mapang ka südaktsütsüsa kari dang masü ajaki, talisa sensaker aser tilartemi  nüngsen aser lendong tizükteta tai puteta metongshiba maparen nung shilem agitsüla.