Tajung akümtsü sayuyim

Yakanü linük ajunga den külemi Nagaland nunga ‘National Education Day’ mong sentong yanglua amongba ajanga school education nung nüngdakba temelenshi yakta mapa küma bener arutsü imlar. Iba sentong nung tanganütsübo maket saka ochi o ka School Education department nung Additional Director Razouseyi-i metetdaktsübaji, ” Nagaland nung azüngtsü aser zülutsü metetba nisung noklang nung shilem tir (80%) dak tema atur, saka asenok libalirobo tamajungba akümer aser Naga nunger loktiliba nung ochimashiba mapa agi süngogo,” ta ashiba o liasü. Iba o jagi asenok ajak khen anener bilemdangtsüsa akümer. Education tetezü nisung ka taküm nung tajung inyaktsü shisatenük lapoktsüba lir. Anungji, kodang Education ajanga asenoki azüngtsü aser zülutsü meteta kümdir, asenok temang, shisatsü aser tanüla jenjang tajungba küma anepalutsü angatettsüla. Kodang nisung ka kecha memeteti aliba azüngtsü aser zülutsü meteta kümdir, idak nung jagi tenzüka peisasa shisatsü tuluba bushiloka nübortem asoshi nüngdakba teyari bener arutsür, anungji nisung nem azüngtsü aser zülutsü sayuba aser angazükdaktsüba education jagi asenok nisunga aser loktia tajungba kümdaktsütsüla. Ajisüaka, Nagaland nungbo nisung 80% dak temai azüng zülu meteta akümdangang, nisunga aser state-a tamajungba akümer süra, tamasayongi Nagaland nungbo azüng zülu metettsüsa education sayu metenzükang tajungba süla na (?) ta bilemtsüsa atalokdagi. Alemli asen limai education maru, asen tsüraburtem azüng zülu memetetba mapangbo, parnok sobaliba maparen ajak nung kanga ochishia lia aruba otsü asenoki jembir. Ajisüaka, tanü temetetba putu nungang asenok ochishia jangratema alitsü melen asenok yimya mapa ajak nung tamajungba aser ochimashiba akümba ya school nung sayuba dak aket asü mesüra kong shibai sayur (?) ta bilemdangtsübaji kanga tongtibang kümogo. Iba amaisa sayutet nungbo, tang aliba kaketreju ajak shibanga yur mesayuang tajungba aser sayudi süra tang sayuba sayuyim ya aika kenyongi melenshitsü nüngdaker. Tanü Nagaland kaketrejutem nung sayuba sayuyim melenshitsübaji, talisa, tesem ana nung reprangteter. Kaji, kaketshir shiai alima nung aliba nükjidong meteta ochishir taküm kaka akümtsüsa sayutettsüla aser ano kaji, pei dak aketba sempet aser tejangraba meteta kaketshir shiaji peisasa nübortem nüngdak apiteta mapa inyaker kaka kümdaktsütsübaji asütsü. Tang kaketrejutem nung sayuba sayuyim nung temulung masüba kaji, kaketshirtem nem tarutsü nung tain kümer ochishia nübortem asoshi mapa inyaka alitsü sayutsü melen English oshi aser akhi chuba yimlitem otsü angazükdaktsütsüba nungang temulung tagütsüba amai sayur. Ano, tang tesayudak sayuyim ajanga anisüngzük masü tebilemtsüang bener arutsübaji, kaketshirtem nem shisa tasen agüja bushilokdaktsür masü saka tazüngba degree angutsü azünger amai züngdaktsür. Ibayongji, tanü azüng zülu ashirtem rongnung tazüngba degree tulu abener aika lir. Parnoki English junga jembitetter, akhi yimten yimlitem otsü meteta lir, nisunger jakla yimya aser tebilembatema tereprang nung reprangtettsüsa temetetba lir, saka teinyaktsü mapa maka, English aser yimten yimli otsü kisüngi mapa meyanglutetter aser tagitsü rongsen küma mejembitetter.Aji oda, tzü mopong wazüka ayutsübo jembir saka tangatetba magütsütetter. Joko, asenokia item timtem aser takoksatem yabo reprangtetter melennütsüka ser nung, asenokia memelentetter, kechiyong asenok dak iba tashitemetet kolokji mali. Ajisüaka, asenok tia ajung, tangbo linük ajunga nung school nung sayuyim tasen, New Education Policy, latetja lir. Iba sayuyim tasenba sentong nung kaketreju nung kaketshirtem dang tetenzük nungi tetsü oshi sayutsü aser teka mapa ka mesüra kabosa angazükdaktsütsü laletja lir. Iba denji repsema asenoka asen nüngdak yari kaketshirtem ajak ochishir senso tajung kaka kümdaktsütsü asoshi sayuyim balaka alitsüla, kechiyong kaketshisatsü sayutsüba yabo center aser state na prongla kasasa khuret lir. Joko, Nagaland nungbo tazüngba degree kija agütsüba kaketreju masü saka ochishir adokdaktsüba aser mapa inyaker kaka küma sayutetba school-ang nüngdaker. Item school-temji asenoki lapoktettsü aser item school-tem nung tesayurtemi anir, sayuba ama ochishir, linük meimer, mapa inyaker senso tajung kaka küma alitsü tenzükdi.