Talirtem temeten

Yashi March 15 ya alima ajunga nung “World Consumer Rights Day” mungogo. Consumer ta asüba English ojang ya dokan nung osettsüset aser chiyongtsü alir nisung mesüra sen agütsür mapa inyakdaktsür mesüra yaridaktsür nisung dang ajar. Anungji, consumer-ji alima nung talir temang ya asütsü, kechiyong shinga dang kecha mali, magi aser metenyaba nisungbo alima nung mali, anungji iba Consumer Rights anogomung yabo alima nung alir ajaki kanga reta amungtsüba amungba ka lir. Nisung ka nüngdak angati meshiba aser angati anguba asoshi kecha balaka temeten mebushir saka sen agi aliba oset, chiyongtsü aser nübo ajakji sen dak alang shitak aser tajung asütsü tim. Tanü asüng balaka kidang mena yur bendanglen nungi online nung pei nüngdak ajak alir, anungji tonga maru tashibo osetji tenük agi anguba ama shitak tajung asütsü asü masütsüar mejangjatet rataseta atar. Iba ama osetji shipoker aser tarak keter atong nungbo koda ? Mesüra tenük agi anguba ama masü tamajung ka yok nungbo koda ? Ibaji dang masü asenok aenlen jajadang bus ticket alir ser nung bus mao athi mesüra tayimtsü ticket alir ser nung mao athi ta tenchi dang koma asütsü ? Item timtem aser takoksa atema temenok meshitsü temeten lir mali ta jangjatsübaji asenok talirtem ajak asoshi kanga tongtibang lir. Aji oda, temeten liaka asenoki memetetra tachitsü tajung aleper agütsü ser nung lapoka mechitet amato asütsü. Ashiko asen lima nung asenok nüngdak bushia alidak anogo shia ajuruba timtem aser takoksa kaji seret matu aser meshitak agütsüba ya asütsüa akok. Ajakibo meinyaktsü saka aiben shi alidak seret matu agütsüba indang kanga jembir aser atangji aji tezüdangtsüka lir. Iba ama mapang nung talirtemi tayokertem dang  tanaben jungjunga oshitsü mesüra seretji tendangtsü mesüra yimten dang ashitsü asoshi temeten aser teinyaktsü meteta alitsü nüngdaker. Kasaji, tayokertemi karibo chiyongtsü tajung o majung na meyokteper ayoker. Ano, karibo company-i ajenloker yokba jenjang shitoker ayoker. Ano, tamajungtibaji tachitsü aser tajemtsü atema mapang süir ser nung odang ayoker. Ibaji talirtemi kecha balaka süoki ia mebilemra aser mereprangra, tayoktemi pei ajangzüktsü merangdang talirtembo senotsü nung dang masü saka temang nunga dena tashidak kaotsüsa akoksatsü. Taküm iba alima Consumer Temeten anogomung omen ya Consumer atema shitak bilemja inyakba Artificial Intelligent, ‘Fair and responsible AI for Consumers’ ta shimteta liasü. Atangji, tangbo nisungi seret orr agütsütsü mesüra nisung teben agi tendanger agütsütsü masü item mapa ajakji machine agi dang Artificial Intelligent ajanga dang inyaktsü, anungji tayoker o talir naji nisung o nisung na jembitsü masü saka aiben talirtemi machine den dang jembitsü . Kasaji chiyongtsü aser mozü yangluba aser agütsüba mapatem ajak AI ajanga machine agidang inyaktsü. Iba putu nungji asenok liadokogo, anungji asenok talirtema tayokertemi ayokba oset, chiyongtsü aser nübo ajakji tali langa amshitsü aser achitsüsa asenok dak temetetba alitsüla. Akhidang nungi tashitemetet dak tashi lir, Knowledge is Power, ta asüba ya kangasa shitak lir. Asenoki asen temeten meteta lira, tangari asenok akhümtsübur aser mashioktsür. Iba tangatetba nung 1963 küm nungi küm shia alima ajunga nung iba Consumer Rights anogomung  munga Consumer Rights indang jembia amunger. Ashiko, asenok state nungbo tesem aika nung iba angomung indanga memeteti süitemdaktsür alitsü. Ajisüaka, Consumer Right nungji government mapa nung alirtemia asenok nübortem amajok nung rongsen aser nübo endoka mejajadaktsüi mapang shitak nung mapa shitak renemer agütsütsü tim, aji consumer right asütsü. Iba consumer right indang angatetdakja consumer-tem tashi aser tasü itdaktsütsü asoshi mapang shia state aser district level nung Consumers Forum aser Commission mesüra Legal Authority purtemi sentong tajung agitsü kanga nüngdaker.