Tenzüktsüba tesem mashishishitsüla

Government mapa nung inyakba ya nübortem tenzüktsü asoshi inyaker, anungji kongi yokdir tenzükertemi pelashishia oa tenzüktsüla. Ajisüaka, nisung aikati pei lima adena tangaleni mouner aser ano aikati Kohima aser Dimapur nung dang linür. Tetezü, government mapa inyaktsü asoshi mapai airtem aikati nübortem tenzüktsü asoshi masü saka ayongayonga ita sen chia alitsü asoshi dang bilemer. Ano, karibo ita senbo mezüngshir saka tezülen nungi miimzüka agitsüsa ‘side income’ ali maliba indangang süoki ia bilemer. Iba jagi Nagaland nung nübortem tenzüktsü asoshi government mapa inyaker ta asüba tangatetba aser tejangraba samadokogo. Ajisüaka, nisung ajaki government mapa inyakba ya missionary mapa inyaker amai bilema inyaktsüla. Government mapa inyakertemiang nübortem jajatsü lenmang jungjunga anepalutsütsü, nübortem taneptsü angati angutsüsa mozü kitem teronem menema anepalutsütsü, kaketshirtem shisatsü aser tekolok arentsüsa kaketreju tajung anepalutsütsü aser government mapa inyakertemi dang kecha mashi memetet alirtem tesem tashi tonga oagi parnok nüchi kümdaktsütsü. Government mapa nung inyakertem asoshi mapa tajung inyaktsü maongka aser tashi angubaji ibaji asütsü. Iba kasa tangatetba aser tejangrabaji akhidang government mapa inyaker tsüraburtem dak liasü, anungji iba tejangraba aser tangatetba jagi ita sen tilaka achitsübaji kecha mezüngshii nübortem tenzüktsü temulungtetba nung government-i kong yokdir iba tesem jagi, teimbaka tetsüng agi, orr bendanga agüja nübortem tenzük. Item government mapa inyakertemji injang manung ayong aser tenemtem adena tetsüng agi jaja. Item jagi zülutsü aser azüngtsü sayuba dang masü saka tejak meitsü, süoshi asemtsü, tzü chigutsü, ki aoktsü, chipo anpo merükmerüka ayutsü, jungjunga soruchioka chiyongtsü aser aluyimtsü indanga dena sayu. Item jagi bendanga agüja nübortem tenzükba agi item kintem o asenok na tsüngda sendaktepa adok. Aji oda, tangar asoshi sarasademtsü dang Tsüngremi sarasademtsürjiang moatsü ama, asenok nem tenzüktsü tesem lemzüktsüba nung kecha mashishii pei tata shilem ta angatetba pelashishia orr tangar tenzükba agi asenokang temoatsü tuluba nguogo. Ajisüaka, tanübo item temoatsütem to agimadagi, anungji tanü lanurtem temoatsü bushii aotsüla. Iba temoatsü bushii aotsüba lenmangji nübortem tenzüktsü asoshi meta tatemi yokba lenmangtem asütsü. Tanü asen lima mejungi akümba kulitem bushidangra, kuli aika rongnung kaji asenoki nübortem metenzüknüba ajanga raksaba lir. Aji oda, asen lima aser nübortem asoshi tanga tangatetba tajung kecha mali saka transfer maotsü asoshi election mapang government tenzüker aikati candidate ka mesüra ka yarir. Ibayongji, tanü Kohima aser Dimapur nung mapa meliaka government tenzükertem nüngdakba dang nungi kanga agia tali angutsü aser iba yari tanga district-tem nung mapa inyaker agi kanga anünger. Iba jagi Nagaland merenloker aser mainer. Tanü lanurtem mulungjang nungbo iba ama nübor memeimba shisatsü malitsüla. Kechikomaka memetetba aser merenloki aliba tesem talangbai aoer patekaji nübortem asoshi mapa tajung inyaktsütsü lenmang sadema lir. Tanü putu nung lanurtem mapaji jungjunga renloker alidak mesüra jungjunga yanglua alidak ayongayonga mener side income bilema ita sen chia alitsüba mapang masü saka ‘nia nisung karbo nüchi kümdaktsütsü,’ ‘nia tesem ka nungbosa temelenshi tajung ka bener arutsütsü,’ ta asüba tangatetba aser tejangraba nung inyaktsüla. Iba tangatetbaji tsüraburtem daka alitsüla. Tsüraburtem aikati tanurtem meimba agi alima talangi moudaktsüner. Atangji, ibaji meimchir yimya. Ajisüaka, alima nung ita sen chia nübortem tenzüktsüsa maongka ngur, kenüa nüngdak pur shinga asoshia mapa tajung meinyak, kecha nunga temelenshi tajung ka magütsü ser pension angutsübaji tamakok taküm ka asütsü. Iba takümji alima nung aliba otsü aser tsüngsü kecha makatsü !