Tir shimtsüba mapang

India nung yimten mazüngi lidaktsüba mapaji election agiba sentongtem ya lir. Aji oda, election ajanga dang center aser state government akümer aser election ajanga dang tir aser tadong tir shimer asünungji küm shia election ka mesüra kabo tesem ka nung mesüra ka nungbo agidagi. Aji oda, taküm küma state ishika nung election agiba sülen tang ita asem pezüka tsüngda tir aser tadong tir shimtsü anendaka lir. Aji oda, tang mapangba ya yimten telok ajak iba election dak rangloker tetemsü nübo bushiba mapang lir. Atangji, tang ya center nung BJP teloki yimsü asüba mapang lir aser tan mapang tatsüka tsüngda nung state aika nung BJP government kümadokogo, anungji tir aser tadong tir na pronglaji BJP teloki mulungba nisung shimtsü amai parnoki jembir. Ajisüka, BJP asoshi timtem kaji Lok sabha nung parnok teimba süaka Rajya sabha nung parnok ishinba, anungji opposition telok ajak longjemer nokdakra parnoki makoktsü. Iba jenjangji meteta tang Congress teloki opposition pur ajak longjemer ajaki mulungba nisung shimteta tir aser tadong tir kümdaktsütsü asoshi mapa inyak tenzükogo. Atangji, pei mulungba nisung ka tir shimtsübaji BJP dang nungibo Congress asoshiang tasakba asütsü. Ajisüaka, Congress teloki BJP den madenba yimten telok ajak tonga oagi jembitet nungbo BJP telok asoshia tebilemtsü tuluka asütsü. Aiben tir shimba mapang yimten  telok ajaki mulungba agitsü meranger, ajisüaka yimten nung telok ajaki mulungba nisung ka shimtsübaji tasak akümer. Iba jagi 2002 küm Atal Bihari Vajpayee-i aniba BJP government mapang APJ Abdul Kalam yimten telok ajaki mulunga shimtetba dak alaka tangarbo shima mali. Iba mapangjia Left telokibo Abdul Kalam shimtsübaji memulungi liasü. Atangji, Vapyapee mapang BJP teloki aniba government ya tang Narendra Modii aniba government nung ama Lok sabha nung parnok kija  nübo agi abensaa tashi itta mali asü. Ano, metensür APJ Abdul Kalam-ia yimten telok ajakji mulungba ka mesüra pai BJP teloki aginüa shimtetyonga pai meinyaktsü ta aküm. Iba jagi Vajpayee-i Congress tir Sonia Gandhi den jembi aser parnok ajaki mulunga Abdul Kalamji shimtet.  Pa dak alaka pa sülen arur Pratibha Patel aser tang teinyakdak Pranab Mukkherjee na prongla ya Congress teloki anir yimsüsüba mapang parnoki shimba lir. Aji oda, Congress teloki yimsüsüba mapang parnoki mulungba nisung shimba amato BJP telokia shimnütsü, ajisüaka Congress teloki tangar teloktem den tangatettep kati arutetra, iba jagi BJP telok nüma alutsüsa kümdaktsütsü. Sonia Gandhi-i yimten telok Communist Party of India (Marxist), CPI, Samajwadi Party, Rashitriya Janata Dal aser National Congress Party nungertem den külem ser tir atema nisung bushitsü mapa tenzükogo. Ano, Congress den külemi maliba telok Biju Janata Dal nungertemibo Congress den longjemer inyaktsü nungnangtsüa akok, saka ano Congress asoshi tajung kaji Trinamool Congress aser Bahujan Samaj Party ama denbo tangatettep nung külemi telemtetba agitettsü. Tamil Nadu nunga AIADMK telok BJP den junga mali, anungji Congress teloki anir arutettsüa akok aser DMK telokibo Congress telok den mulungsüa adentsü. Iba amaji alima tulu nung telok aika den jembitsü alinungji Congress teloki mapang tatsüka meranga jembia senzüa BJP teloki aniba government nung madenertem mulungjang koktetra, ibaji Congress telok asoshi takok tulu adoktsü.. Aji oda, Rajya sabha nung BJP telok purtem nübo abensaa makümdang, tir aser tadong tir shimtsüba mapa ya Congress teloki süokia ia telok balala den jembia inyak nungbo BJP telokia Congress teloki shimtetbajiang agila. Tang mapangba ya yimten nung Congress asoshi takok angutsü lenmang tilaka lapoka alibaji tir aser tadong tir shimba mapa ya asütsü. Iba mapa nung Congress teloki takok ngutetra, Modi-i aniba government-ji nübortem asoshi tajungba lemteta inyaka aotsü teimla tulu lir.