Tobur tajung lima

– N. Imo Longkümer.

Tsüngremi yangluba tobur tajung lima kechi nung tepuatsü tenükshitsü, tapayutsü jenti aka, idakji asenok alir. Nibo süadok tajungba ta jembiaka shingaia mesüner. Iba lima nung kin balala nisung tapu balala alir asünung alima kar nungbo azüdokshi agi sünger yimjung maka lir. Iba tobur tajung lima süaka meimchiri anogo shia mapa tamajung inyaka tesembatsü lima kümdaktsüba asenoki angur.
Alima nung sensaker kisüng aliba lima mali mesüra tulur takar, temeteter kisüng aliba lima maka. Sensak lima nung alima merenloker aser mainer ta ajaki metet. Saka alimaji meyoktepa aliba lima. Kidang tesangwa (light) atoktsü atema negative line ka aser positive line ka ta sendaktep nung tesangwa atoker. Positive line ana metentep nungbo mi atoka ki arongtsü ta ashir. Sensaker aser tilarji “Ali” (ground) aser iba madak ajemdaker yimsüsür, tulur, takar temji shisanger. Saka melentepa aotsü Tsüngremer sentong asünung kodanga ali-i malutsü ama temaba jenjang nung alirtem pei mapang (ERA) tongerbo ali-i meyipa aluba jenti lir. Iba sülenbo joko pa mezüng jenjangji kodanga meyipa marur. Temeim maket tajung kecha inyaka malirtem kanga sasaseta alima nungi pilar. Kechiaser tajung süaka tamajung süaka nisungi inyakba ajak Tsüngremi ajioker.
Asen lima renloka tejakleni aotsü sentong tajung atongba jenti angashir aser osang kakettem nunga angur (attractive catchphrases), saka iten sentongtemji nang-nanga amozüka aor aser tesülen tulur takar kar ket nung saaktsü. Ajisür tai putepa jenti angashitsü saka iba anema inyakbaba mangashir. Anungji shingaia shinga rüdaka mali nung leper nung tetsür kolak, tebur kolak meshitet ama doktsür. Küm shia lanur paikati tatidang nung pass asür ajak ya taka taiter chir masü, ajak ya Govt. service agi memesütettsü aser malensür malirtem balaka ajidaka over aged akümtsü. Kechiaser tekümtet tzüsem nungshidang pungoktsü pa rongsen maka.
Tsüngremi tobur tajung asen lima meimer asünung menoknok tulu anoktsü osang liaka Pai sota lir, yipru tesashi koba agi meimchir taküm jenti tepseter ajia azüoker, tzüyim yipru agi asenok matunger, saka temeim indang meimchiri zünglaa masür. Alima tobur ajung den nisungtema melenshia aotsü atema Hindu nunger aliba State aika nung temesepa chiyungtsü ajak nokdanga dry state ta sangdonger. Nübor melenshiba den külemi alimaa tobur junga okteta merükteter aser temong kaa tejakleni aor. Asen lima nungbo Highway nung pei-a mesemi jajaba tetsübutsü, süoshi tajung agir liaka lenmang lenti nung aser kilentsü nung longdaka aliba mesüra pei tashih ajak agi ayima-a asa-a senzüba item yaa tepur tajung lima den mapet. Tebur dang masü tetsüra telama kati temesepba chiyungtsü tamajung chia-jemer kibong nung merametsütepba, tetsü ka akhüm aser tebu ka akhüm sen-a masü kümdaktsüba. Yi lar, mozü lari pi dang maker asünung kanga ayimajir, kajikara, kalamala, tsüyaoya aser yapuyanü o jembir aser tobur tajung lima menentsür.
Tanü asüng ya balaka yi jemertem zünga-zünga sümadagi. Iba mangmongdak-a amunger, karibo lep jia apur saka peibo memelenshir. Alima merüktsü Tsüngremi mapa inyaker süra yi, mozü ayoker, ajemer ya arema süadoktsü mapang ka arur amai repranger. Tazüoktsü, temelenshitsü mesüra merenshitsü ozüng akaba agi masü saka pei sasa molungteta melenshibaji ajak dang temaba lir. Tangar nüken tsübua melenshibajibo ano meyipa arulanglang. Nisung ajak pei yari temolung süa, pelaa alitsü Tsüngremi asenok alimai yok aser arishi anogo agütsü, saka iba mapang tatsüka alidang tepur tajung lima menentsür ka ama alitsü jangrar no? Ashikülak, kiralongya, aoyaba, tashiyim mapa, nüktapangda, olulu agi nisung tepsetba, item ajak anema ozüng lir, saka ozüng agi masü pei sasa pei molungjang azüoka melenshibaji ajak dang tuluba. Iba jagi tobur tajung lima merah kütsür.