Tsüngremi sakloktsüsa litetba nisung Tsüngremi ajungketer

~ L. Kika Pongener.

Asenoki laishiba nung Tsüngremi sakloktsüsa taküm litetba nisung kar bushidangra, Uz lima nung  tetemjen nisung ka Yob liasü. Tsüngremi pa nem jabaso tenet aser jala asem moatsü. Pa rongsena San meyi tenet, Ut meyi asem, alu alaba Nashi-Pungchi jura noklang pungu, Gado Tsüla noklang pungu, aser kilir aika liasü. Iba jagi anutoklen lima nung alir ajak dang pa tulutiba aser takatiba nisung liasü. Yongji Tsüngremi Mojing nem Yob taküm aser par kibong tendangtsü atema bendanga agütsü, kechiyong Mojingi kechi komaka tendang-aka Yob-i kodanga Tsüngrem nungi pila-a maotsü ta Tsüngremi jungjunga meteta liasü. Mojing-i Yob-er jabaso/jala ajunga taküm samatsü, par takaba rongsen ajunga samatsü, aser tatem nung pa dak temang sunga ‘Tepzü-nu komo’ adokdaktsü, ajioda, O agi ashitsü mali, Mojing-i Yob taküm tesungmangtsü-ka reshikangshia timtemdaktsü. Ajisuaka, iba ama timtem tia nung liaka, Yob-i Tsüngrem anema mejembi, Tsüngrem anema tai memena aser Tsüngrem nungi pila-a mao. Yongji Tsüngremi Yob taküm aser par kibong ano tanaben mezüng tia dang nungi kanga agi tajungtiba moatsü. Yob takaba rongsen San meyi ter-pezü,Ut meyi trok, alu alaba Nashi-Pungchi jura meyi-ka, aser Gado Tsüla meyi-ka ta Tsüngremi moatsü. Mezüng ama jabaso tenet aser jala asem moatsü. Atangji Yob rongsen mezüng jenjang dang nungi anasü agi tali moatsü. Shirnoki Tsüngremi sakloktsüsa taküm liteter,  Tsüngremi parnok yamaji moatsütsü.

Ano Yosef taküm otsü reprangdangra, tedi nungeri tenukmerem mokokachi agi, tebu dang tiyazü otsü atongtepa yanglur, Yosef arem shirurui tepsetogo ta ashi, saka Yosef tedi nungeri Ishmail nunger dang alar asütsü ayok. Ajisuaka, Yosef-i Tsüngrem anema aibelen kecha meinyak, indang-indanga Tsüngremi sakloktsüsa taküm litetba agi, Farao chuba’er tongtipur Potibar kidang alar jenjang nungi, Ijip lima ajunga nung Farao Chuba den atongba ‘Prime Minister’ menden tashi Tsüngremi ajungket. Tiyazü agi takok angubaji kodanga arishia nokdak-a malitsü, kenubo maaksua laoa-adoktsü. Yosef tedi nungeri tiyazü otsü atongtepa yanglur tebu ashioktsü, aser Yosef anema tashiyim mapa tamajung tulu inyak, saka Yosef asoshi-bo ibaji chuba mendeni atutsüba tia melenshitsüba mapa ka-ang liasü. Aji oda, nisungi kechi kodakirnaka mesen-metoa/mezüngmeshia jentok-aka, shirnoki Tsüngremi sakloktsüsa ajemalua tila küma taküm liteter, par kibongji Tsüngremi balaka moatsütsü/ajungkettsü. Itum chirnur aser semchi-semnurji Tsüngremi balaka jenjang tajung nung yutsütsütsü/ajungkettsü. Tsüngrem o-i ashir, shirnoki Tsüngrem dak temulung lema ochishia indang-indanga alir parnok jagi ashitsü… “Kibuba kü tsütsü lir; Nisungi kü dang kechi inyaktettsü ? Kibuba kü tsütsü ni yaritsü lir. Aji asünung shirnoki ni sempar parnok madak takokba nung ni reprangtsü. Nisung dak tamang aka dang nungibo Kibuba dak temulung alem tajungba. Tongtipur dak tamang aka dang nungibo; Kibuba dak temulung alem tajungba” (T.Ken.118:6-9). Atangji tulur, takar, tashitemeteter, nutsüng-nubu aika, kin-kidong aikati nungita (support) asüyongjia, Tsüngremi meyarira/mesaklokra maaksua laoa-adoktsü. “Shir ajemalurtem lir parnok temoatsüba, kechiaser parnoki alima senmang amangtsü” (Mathi-5:5)

Israel lima nung mezüngbuba chuba asütsü Tsüngremi Saul shimtet, saka Saul chubai Tsüngrem mepelatsüsa inyak, Tsüngremi mesakloktsüsa litet, anungji Tsüngremi Saul chuba sentok. “Ni Saul chuba kümdaktsüba atema ni temulung meyiper” (1Sam-15:11). Samuel ainkar-i Saul chuba atema Tsüngrem dang kanga mang ayim…Saka Tsüngremi Samuel ainkar dang ashi, “Ni pa Israel madak chuba asütsü magizük nung, nai Saul asoshi kopiga mang ayimtsü ?” (1Sam-16:1). Alima chuba menden nung amener nungi shir,  tilatiba yimtsüng nung yimsusurtem tashi, Tsüngremi mesentoktsüsa yimsu asütsü kanga tongtipang lir. Nisungi yangluba ochi nung nendaker masü, nisung tsüngdang shitak/ochi mesukba nung masü, saka Tsüngrem tsüngdang ochiba/shitakba nung ajemndaker yimsu asütsü kanga tongtipang lir. “Nisung tsüngdang shitak mesukba lenmang ka lir, saka iba tatempangji tasüba lenmang (A.Shin-16:25). Atangji, nisungi yangluba ochi jagibo tatempang nung tasüba lenmangi anitsü. Anungji yimsusurtemi anir, arogo aser loktiliba ajunga nung lennirtemi nisung nem saklokdaktsütsüsa masü, saka Tsüngrem nem saklokdaktsüsusa yimsu asütsü, arogo aser loktiliba anitsü merangdi.

Atangji, shirnoki tanak dang tanak ta…temesung dang temesung ta ashir, parnokjibo nisung aikati sempatsü aser arishitsü. Ajisuaka, nisung nungi konang-nungsang angutsü asoshi masü, nisung nungi teyari (support) angutsü asoshi masü, saka Tsüngremi sakloktsüsa yimsu asütsüla, arogo aser loktiliba anitsüla. Alima nutsüng-nubu, kin-kidong, takar, tulur ajungai saklok yongjia, Tsüngremi mesaklokra laoa-adoktsü. Saul chubai Tsüngrem jashidaktsü nung, pa melena tangar chuba ka shimtsüba Tsüngremi Samuel ainkar yok, aser Jesse’er jabaso ti rongnung aso-ajen topur tajung, Saul chuba küpok temeranger sepoy-tem ka khen…ka khen ta melentepa sayu, saka itum rongnung Tsüngremi sakloktsüsa kata mali asü. Saka tatemsa kodang arem nung san nuka alisang Dawid, ashiko nisunger tsütsü nungibo aso-ajen topur kangabo tajung masü, temeranger sepoy ka masü, pa-jiang Tsüngremi saklokbaji liasü.  Atangji, nisung-i mezüngmeshia/ashishia tezülen/kinuklen agiena ayutsü merang yongjia, shirnoki Tsüngremi sakloktsüsa liteter, parnokji Tsüngremi lenjang-leni anir arutsü. Par chirnur/semchi-semnurji Tsüngremi jenjang tajung kümdaktsütsü/ajungkettsü. Alima miimchir-ibo chuba yimli yimsusuba mendenji nisunger shisatsü, takaba rongsen aser nutsüng-nubo, kin-kidong aika tenungiter aliba, aküm-sentsüket agi yanglur/ajangzüker ama bilemer, saka itum ajakji Tsüngrem kapu nung yua lir. “Mimchir yimli madak Tematibai yimsu asür, aser aji pai mulunger nem agütsür” (Daniel-4:25). “Saka ajemalurtemi alima senmangji amangtsü, aser yimjung nung azükarotsü”(T.Ken-37:11). Arung asenoki Tsüngremi sakloktsüsa ajemalua tila kümdi, aser ochishia Tsüngremi sakloktsüsa yimten, arogo aser loktiliba nung shilem agidi.