– M. Meren Ex.Pastor, Ungma.
Tsüraburi molutetba o koba dang Waro or tembang koshi ama ta asüba ya tetezü kanga tulu aketba o ka lir. Shidakba agibo Waro maodang tembangji koshitsüla, anungji dang Waro-i chitsütsüsa chiyungtsü yua akabaji kümzüktsü, mesüra Anchanu sür oa alidang tembangji koshia haa haa ta aridokra Anchanuji kümzüker. Saka tembangji mekoshira Waro jagi tachitsü tashibo ajak chimatsür oadoker külen dang Waro tema kazüba tembangji kag kag ta koshia haa haa ta asatenyonga warobo pa poksüng chiatoker yima oadoker, tembang tazüng koshibaji kecha nüngdak mali.
Iba amaji Nagaland nung akaba ayong ajak nung peroktsü asoshi Hindu nunger temang arongba mitsü meshia bener arua ayong koba nungsa tokotsüogo, ibajibo tekatenpuri dang meteta alitsü südi aser tanübo Waro or tembang tazüng koshiba ama dang lir.
Tang Naga lima nung atalokba meimlaba maparen ya State kümer küm jenti aruaka kodanga ataloka marudangba maparen ka, kechiaser India Nüchiso tia ngur P/M Gandhi nungi tenzüker tanü tashi nung aika süa temang rongdokaogo, saka kodanga Naga limai Hindu nunger külem keja arongba Mitsü meshia bener marudang. Aser India temzüng nunga India küpok State kwi lir ajakji Hindu nunger temang külem keja arongba mitsüji ataa alemtsü ta TEMZüNG nungji lir mali? Ni bilem ajibo malitsü südi. Ano ali ka asü nunga Naga nunger asoshibo iba temzüng nungji onokbo matentsü ta pereta nokdaktsü mapang tajung süla, Naga Khristianji Khrista Longma nung akang akanga nokdaka lir ta iba jagi kuli sütetla, saka Temzüng nung alia masü ser nung Hindu nunger temang külem keja arongba mitsü meshia bener arua Naga lima akaba Temeshi ayong nung peroktsübaji koda tamashi aser Khristan tamang kong lir?
1920 meta SDO Williamson aliba mapang Saring rongpang ajanga Ao limai Muslim tamangba bener aru aser Ao yimtsüng ka nungbo iba muslim yimsüji kanga junga tenzüka bener oya liasü, iba osangji angashia Longkhum Senlikaba D.B. aser Aoli Arogo tamburtem adenshia jembiteber parnok Shillong tashi oagi osang agüja ozü lima nungbo iba yimsüji magitsüar meyipba bener oadokang ta parnok Office nung tejangja osang agütsür aru, anungji ashiba ama parnoki par yimsüji meyipba bener oadok.
1922 küm ano Nagaland Baptist Arogo kimong nung amenloktsü asoshi Anglican Mission Dibrugarh nungi Father Habakok atua Mokokchung Town nung Aoli Arogo tamburtem jatena meeting ka agia Ao lima nung Anglican Missionji amenoktsü asoshi mepishia rasa ashi, idangji Rev. Süpongwati Changki, pai ashi:- Naga nunger asoshi America nungi aruba Baptist yimsü ya teperi, tanga yimsü aika agizükra tebur kati tetsür ana kibong nung aniketa yur rongrong atenba mesüka alitsü, ta ashi.
Ano Molung Samari ashi:-England Sorkari onok madak yimsü asür, aser American Mission-i onok dang Kotak lenmang sayur ta ashi.
Ano Longchang Imtinükshi-i yamai ashi- Ao rongpang ajanga kodang yimsü sayur aika aniketdir Aor molungjemtsü ta ashi. Anungji Habakoki ashi, Aor molungjang ya kanga tang takang, seplasepshiba nisung masü anungji American Baptist Mission-i Aor tamangertemji temolung kanga agüja yariang ta Dr.Bailey dang shir oadok.
Yamaji asen tsüraburtemji tamang tangatetba takang nung nokdaka liasü, aser asen tsüraburtemi yamaji tasü ita yimsü tapu meyinaji menokdangtet agizüka asen lima nung tentetdaktsü asübo tanü Ao lima sünga Anglican Arogo, Muslim yimsü aser Roman Catholic ta yimtsüng shia nung tenla ki asem pezü yangluteper tesüngmangtsü raratepba Ao lima tila ka nung rara agi sünger amangbapurtem tsüngta nung teraksa jenti adoker lila. Saka asen tsüraburi tarutsü tia reprangteta Baptist dak alaka tanga kecha marudaktsüe kümzüka yutetba agi tanü asenok ayongayonga yimsü ka nung amangteper, ibai asen tsürabur nem tanü parnok meliaka tenüngsang agütsütsü tetemsü lir.
Tanü lima ya Lanur lima lir, aser lanuri tanü putu ya onok meyong, anungji onok molung ta ser yimsü tasen tasen asen limai aniket nungbo iba jagi nenok lanu putu poksatsü aser asen lima tila ka nungji yimsü rara raratsü mapang arutsü. Anungji asen lima tila ka nung yimsü tapu aika taniketma no?
Aser kodang asenoki Hindu nunger kulem kijaba yimsü mitsüji tapi agi bener atua asen lima Temeshi Ayong nung perokdir iba sülenji asen lima ayong nungji Hindu chanu aika rizüktsü aser iba jagi asen Khristan lima asüngtsü aser idangji asen lima aiatai asütsü, anungji kodang lanu putui tanü onok molung, onok mapang, onok dang shibai kechi shinür ta ser inyakyonga odir kenübo iba ongken nungji nenok ajak tsüktsü, Tsüngremoi ashir, shibai kangla tudir iba kangla nungji pa tsüktsü ta ashiba ataloka lir bilemdanga inyakangma no?
Solomon chir asangur Rihoboam shibai pur metemer lanur shisa agir yimsü asütsü tenzük, ajungbena dang pa nem kin ana yutsürbo kin 10 pakzüka oa adok aser Israel yimli ana akümba to bilemtetdangma. Nagaland nung tashir tawartem tebilemdang lia yimsü mesüra nenok lanur yimliji jakrepbatokra nenok tashir tawartem ali nung amentsü mapang arutsü idangjibo asenok ajak aiatai asütsü.
Taoba mapang ka nung India nunger o bendangdak temaba nung tetsür o tetsür na aser tebur o tebur na metembaji tai mali ta temelaba agütsüba ngua arugo, ano tanga Oct 1 nung temaba O bendangdak tangar kinungtsü aser tangar kinungbo na metemnüra metemtsü akok aser aji temerenshi mali ta lemtetba metetdaktsüogo. Japujari mapaji India temzüng nung tai mali ta metentsüogo. Ibaji asüng nenok lanu putui bener arua inyaka nguali.
Ano asen India lima nungbo pei amangnütsü amangtsü temeden India temzüng nung renema lir, saka taküm balaka Khristantem India nung tali majung rishikangshidaki, Pastor ajunga pua jail nung puoka lir, amangbapur jendi pua jail nung shibanga lir, tekülem Tenla ki rongdoktsüdaki ta yamaji amangbapurtem rishikangshi tulu nung lir, asenok India temzüng küpok alir asü nung tanü nenok tashir-tawartem item temzüngtemjia asen limaia bener arua asen Naga nunger sobaliba ajak endoker, Naga nunger temeden ajak endoker, Temeshi Deobar amongji Hindu nunger benjung mesüra anogo ka agi melena amongtsü, asen Aor sobaliba benjung koba Moatsü aser Tsüngremong lir iba benjung Horn bill agi melena amongba ama asüng nungi asen Naga lima nung benoka amshitsü jangratepangma no? obula obala nunger sümadoker nenok lanu putu, kin kidong tarensen raktepba, yimküm otsü tepshia jembiba agi Aortem telong nungbo tsükchir temeja kümer lia aodang Japujariba yimsüji bener arua Arogo telong nung mi jangrua nguali. India temzüng nung yimsüji pei amangnütsü amangtsü ta temeden tulu agüja aliba ajak endoker Naga Khristan tekapu ka masüngji kenü yongi tenla ki shibangja Mungdang tenzüker ishika pua tepuokdaki bener ao tashi nungbo Naga Khristan ajunga mesünerji kenüyongi Hindu yimsü dangi meyipa aoba nguali, kechiaser Naga Khristiantem tamangji kodanga rishikangshi majurudangba Khristantem tesa lir. Asenok alimapur tia nungi Khristan akümdang rishikangshi majuru nung koda? tsüraburtemi alu meyimdaktsütsü, ali nung metendaktsütsü, yimdak melidaktsütsü ta amok merenba liasü, saka mapa agi meinyak anungji asenok timtem rishikangshi majurudang amangba Khristantem lir. Saka tanü India nung ajuruba timtem yabo kanga tulu lir, pastor tepsetba, jaili bener aoba, telok metemer arua kibung ajunga amakba, tekülem mapang nung amakba, lokdi pur jaili bener aoba aser Sorkari tamajungerji kecha tepushir mali, iba tia nungji asen Khristantemji lir, süra iba tia jagi asen Nagaland atongtsü kecha tasak mali. Naga nunger temeden asen tsürabur mapang nungi akaba teptoka endoktsü kanga aritepangma no?
Assam nung BJP Sorkar yanglur küm ka anashi dang lir aser taoba mapang kodanga Assam nung Khristanpur rishikangshi mesüdangba tawa nungi Assam nung Khristantem kanga rishikangshi tia nung lir, anungji Nagaland asoshia Khristantem rishikangshi tenzüktsü kecha tasak mali aji mapang agi bener arutsütsü.
Burma lima nung 1800. Century nung America nunger Missionary Adorniram Judsoni Tamangba yimsü bener oa Burma lima ajunga khristan yimsü agi sünga kümdaktsü, saka tang ajiang, China nunger dak ajizüka Burma nung Khristan yimsü amangertem kanga rishikangshi tia nung lir ta osang kaket ajanga angazüker, aji oda Naga lima asoshia kecha tasak mali.
India nung angazükba agi RSS nung kongsang tulu ana lir, ka Religious kongsang aser ka Political kongsang ta ashir, anungji asenok dangia political tsütsü nungjagi tanemi asen dangi aittsü, aser pai ni tang aiter ta mashitsü saka jungjunga amenoka tera ayangba asenoki memetettsü, asenok ABAM China Mission koba Secular Education nung Khrista yimsü mima jangoker sayur iba amaji RSS nükjidongjia Political nungji par Hindu yimsü mima jangoka lir, aser ibaji para par Hindu mission agi alima süngdaktsütsü meranger aser para aji shidak teinyaktsü inyaker aser asenok Naga nungertem sen ngura ojang ta tangatetba lir, kechiaser asenok entzü kata malang, kechiyong State patikati nung tilatiba mitsüktsüa matoktetba lima, anungji asenoki sen dang ngura asen tamangba yimsü ya yoka achitsü tia nung lir. Anungji tanü tera mayang dang amangbapurtemi mapa inyaktsü mapang tongogo, Waro oadoker tembang koshiba agi kechi tajangzük? Waro arua alibaji asatena maritokra pa arua ajak chimatsür or dang tembangji koshira amajok. AsenNaga nunger kanga tongtibang nisung kati RSS lenir ka dang ashiba olulu ka ni angashi, aji shidak asü olulu ni memetet saka mi mapura mokozü malonger. Aser iba oji “Onok Naga limai Temesüng lima nungi osang tajung ta asüba yimsü bener aru aser aji Naga nungeri pei tekulemba ajak toktsür iba osang dakji amang, saka iba osang ya tiyazü liasü ta tangang angateter, saka shidakbaji RSS ya ati” ta jembiba angazüker. Ibaji küm 140 dak tema amanga aruba Naga nunger tangatetba kimongji ibaji na?? Anungji Waro oadoker ang Waro atemba tembangji koshia kazütsüba dang nungibo Waro marudangyongi Mungdang aser Arogoitem aser amangbapurtem ajungai Waro arulen mita alitsü mapang tongja tongogo kechiaser Waro asen kishizüng nung tema lir.
You must be logged in to post a comment Login