Yimjung bushisang

Madhya Pradesh kübok Gwalior yimti nung 1924 küm Christmas anogo nung asosang, yimjung bushir, alima meimba yimsüsür tajung aser tsüngrusonga jembitetba lenir, Atal Bihari Vajpayee alima nung tasoshia lir külen arishi küm 93 nung August 16 nü alima nungi piladokbaji temenungratsüka aser tenükshitsüka lir. Pa lanuwa nungi pei lima aser nübortem meimba nisung liasü. 1942 küm, pa arishi küm 18 asüdangyongi, Mahatma Gandhi nungertemi anir British nungertem dang India toktsür oang ta ayimtena ‘Quit India Movement’ aoba sentong nung shilem agir India nunger lanur rongnung pa ka liasü. Pa tebu school nung tesayur ka liasü. Pa Victoria College, Gwalior, Madhya Pradesh nung graduate asü aser DAV College, Kanpur, Uttar Pradesh nungi Political Science nung master degree renem. India nüchiso ngur tanabuba general election 1957 küm agidang, pabo parnoki akümba Bharatiya Jana Sangh (BJS) telok nungi Lucknow, Mathura aser Balrampur parliamentary constituency asem nungi toktep aser Balrampur constituency nungi takok ngua mezüng Lok sabha nung tatar aküm. Pa mezüngbo ita shia, hopta shia aser anogo shia adokba osangkakettem kar nung osangbener aser yimozülur mapa inyaka liasü. Ajisüaka, pa dak linük meimba aser nübortem tenzüktsü tangatetba shisatsü aser sempet aliba agi, Hindu nunger yimsü keta asenba teloki tentetba Rashtriya Swayamsewak Sangh (RSS) telok tsütsü dena adok aser yimten nung shilem agitsü asoshi parnoki Bharatiya Jana Sangh (BJS) telok tentet. Atal Bihari Vajpayee dak yimten ken o jembitsü sempet aliba agi pa mezüng tatar senden nung jembiba o agi, yimten telok balala nungi süaka ato kilonser (prime minister) Jawaharlal Nehru dena puadaktsü. Iba mapang bendanglen nungi arur yimsüsür kar den Vajpayee nguyutepdakja jembidang, Nehru-i pa ya kenübo ato kilonser akümtsü ta parnok dang ashiba otsü lir. Atangji, Nehru-ia yamaji saklokba nisung süaka, par jala Indira Gandhi aienba mapang, 1975 küm linük ajunga nung emergency ozüng agütsür külen government anemer yimten lenirtem ajak pudakja aoba mapang, Vajpayee-a anogo 23 puoka yua liasü. Iba sülen Vajpayee-i aniba BJS telok den Congress anemer telok ajak longjemer Janata Party teloki akümba government nung ato kilonser Morarji Desai kübok Vaypayee Foreign minister liasü. Iba mapang pai United Nations senden nung Hindi agi jembiba otsü lir. Ajisüaka, Janata Party  teloki akümba goverment talangka mouttei anen nungji, 1980 kümbo Vajpayee aser L.K.Advani nungertem longjemer yimten telok tasen ka tenüng agi BJP aküm, ajisüaka parnoki Congress telok mekoktet. 1984 kümbo Vajpayee dena election nung madok aser Lok sabha tatar 545 rongnung BJP tatar ana dang aküm. Iba ama yimten nung kanga mejungi aluba mapanga Vajpayee-i BJP tashi itdakja parnok tangatetba nungi mepilai yimten nung shilem agia aruba agi,  1996 küm nungibo BJP teloki anir government akümtsüsa mapang tajung arutsü tenzük. Alima nung züngya rongnung züngya 13 ya tia majung züngya (Unlucky number) ta züngshibaji shitaka ta asütsüsa, Vajpayee-i aniba mezüng government 1996 küm anogo 13 dang otet, ano iba sülen 1998 küm paisa anir akümba government ita 13 dang otet. Ajisüaka, 1999 küm pa tasembuba ato kilonser kümer aniba government-bo küm pongo songtema bener otet. Pa ato kilonser ser BJP teloki yimsü asüba mapang, atangji, par telok tebilemba o linük nübor ajak ajungtsü bilemba aser inyakba mapatem  nung pa aiben mejepa liasü. Vajpayee atema tamangba yimsü aser kin kidong ajak madak India senso tajung ka asütsüjiang tongtibangba liasü. Iba jagi pai Hindu nungertemi Muslim nunger tekülemdak raksatsüba mapatema yimjak nung aitsü. Ano, Vajpayee asoshi kanga rongdak nüngdaka bilemba mapa kaji Pakistan den yimjung yanglutsüba mapa ya liasü. Iba nükjidongji atongtsü atema pai bus nung mener Pakistan tashi oa yimjung onük benoka jembi. Iba ama yimjung jangraba aser pei nübortem meimba yimsüsür mapatemji senmang küma tanü aser asüng linük nung  yimsüsürtemi amangtsüla.